Alberto Bertoni – profesor i poeta
To nie jest tylko opowieść o włoskim poecie, to także historia młodych tłumaczy, którzy postanowili jego twórczość przybliżyć polskim czytelnikom.
Alberto Bertoni urodził się w 1955 roku w Modenie, a pracuje na uniwersytecie w Bolonii. Między tymi dwoma miastami rozgrywa się jego życie – poety, krytyka literackiego, eseisty, wykładowcy literatury współczesnej. Lista aktywności profesora poety jest imponująca, publikacje stricte naukowe przeplatają się z twórczością poetycką. Zresztą Bertoni naukowiec chętnie podąża poetyckimi ścieżkami, opisując i analizując innych poetów, a Bertoni poeta lubi w swych wierszach pochylać się nad rzeczywistością z naukową dociekliwością. Jego wiersze ukazały się w prestiżowej serii wydawnictwa Einaudi (białe okładki), w której prezentowana są najwybitniejsze teksty klasyczne i współczesne.
Debiutował w 1981 roku w Modenie, która – jak sam mówi – nie jest miastem poetyckim i nie przywiązuje większej wagi do twórczości artystycznej. To miasto osadzone w kupieckiej energii, do bólu konkretne, nierozumiejące poetyckich uniesień. A jednak z tego właśnie miasta wyrasta poezja Bertoniego, z osadzonych tam doświadczeń młodości, ze spacerów z ojcem, z kanałów i przemykających wzdłuż nich myszy, z modeńskiego konkretu i precyzji. Ważnym tematem poetyckiej refleksji jest też pamięć i zapominanie, mocno wybrzmiewa to szczególnie w tomie „L’isola dei topi” (2021). Pojawiają się zwierzęta, te codzienne, blisko człowieka, koty, owady, myszy. Jest wchodzenie w relacje z otaczającym światem, bolesne, pełne niemocy i niepokoju, a jednak na swój sposób czułe. Oglądane pod światło, w ciszy myśli i krzyku świata. To nie jest prosta poezja, ale czy nie o to właśnie chodzi, by poetyckie frazy zatrzymywały nas w pół drogi, namawiały do wysiłku i skupienia?
Wiersze Bertoniego były tłumaczone na język angielski, francuski, rosyjski, czeski, węgierski, hiszpański, rumuński, a w czerwcu 2024 do tego zacnego grona dołączył również język polski.
W poszukiwaniu ukrytych sensów
Studenci Italianistyki na Uniwersytecie Warszawskim spotkali się z twórczością Alberta Bertoniego w ramach koła naukowego „Poièin. W kręgu włoskojęzycznej literatury współczesnej i przekładu”. Grupa włoskolubnych zapaleńców spotyka się, by wspólnie czytać, poznawać i tłumaczyć włoską literaturę, a przyświeca im misja przybliżania polskim czytelnikom literatury, która jeszcze nie znalazła się w kanonie, nie można jej znaleźć w polskich księgarniach i bibliotekach. Poezja profesora Bertoniego z tomu „L’isola dei topi” zagrała w duszy członkom koła i postanowili zmierzyć się z jej tłumaczeniem. Praca nad tekstami współczesnych twórców daje możliwość sprawdzania swych translatorskich intuicji u źródła, czyli u autorów tłumaczonych dzieł. Tak było i tym razem, profesor Bertoni pozostawał do dyspozycji studentów, przyjechał też na uroczyste spotkanie, podczas którego przetłumaczony tom poezji objawił się polskim czytelnikom.
Przedstawiamy kilka spośród ponad trzydziestu wierszy Alberta Bertoniego w przekładzie młodych tłumaczy z Uniwersytetu Warszawskiego. Koło naukowe „Poièin. W kręgu włoskojęzycznej literatury współczesnej i przekładu” działa pod opieką dr Patrycji Polanowskiej, a wiersze do tomu „Wyspa myszy” tłumaczyli: Hanna Bondarenko, Anna Gajewska, Julia Gołębiowska, Michał Kopyt, Ewa Krężlewicz, Bartłomiej Krupa, Michalina Labus, Zuzanna Mażewska, Paweł Piestrzeniewicz oraz Martyna Wronowska.
Magdalena Giedrojć
Alberto Bertoni urodził się w 1955 roku w Modenie, a pracuje na uniwersytecie w Bolonii. Między tymi dwoma miastami rozgrywa się jego życie – poety, krytyka literackiego, eseisty, wykładowcy literatury współczesnej. Lista aktywności profesora poety jest imponująca, publikacje stricte naukowe przeplatają się z twórczością poetycką. Zresztą Bertoni naukowiec chętnie podąża poetyckimi ścieżkami, opisując i analizując innych poetów, a Bertoni poeta lubi w swych wierszach pochylać się nad rzeczywistością z naukową dociekliwością. Jego wiersze ukazały się w prestiżowej serii wydawnictwa Einaudi (białe okładki), w której prezentowana są najwybitniejsze teksty klasyczne i współczesne.
Debiutował w 1981 roku w Modenie, która – jak sam mówi – nie jest miastem poetyckim i nie przywiązuje większej wagi do twórczości artystycznej. To miasto osadzone w kupieckiej energii, do bólu konkretne, nierozumiejące poetyckich uniesień. A jednak z tego właśnie miasta wyrasta poezja Bertoniego, z osadzonych tam doświadczeń młodości, ze spacerów z ojcem, z kanałów i przemykających wzdłuż nich myszy, z modeńskiego konkretu i precyzji. Ważnym tematem poetyckiej refleksji jest też pamięć i zapominanie, mocno wybrzmiewa to szczególnie w tomie „L’isola dei topi” (2021). Pojawiają się zwierzęta, te codzienne, blisko człowieka, koty, owady, myszy. Jest wchodzenie w relacje z otaczającym światem, bolesne, pełne niemocy i niepokoju, a jednak na swój sposób czułe. Oglądane pod światło, w ciszy myśli i krzyku świata. To nie jest prosta poezja, ale czy nie o to właśnie chodzi, by poetyckie frazy zatrzymywały nas w pół drogi, namawiały do wysiłku i skupienia?
Wiersze Bertoniego były tłumaczone na język angielski, francuski, rosyjski, czeski, węgierski, hiszpański, rumuński, a w czerwcu 2024 do tego zacnego grona dołączył również język polski.
W poszukiwaniu ukrytych sensów
Studenci Italianistyki na Uniwersytecie Warszawskim spotkali się z twórczością Alberta Bertoniego w ramach koła naukowego „Poièin. W kręgu włoskojęzycznej literatury współczesnej i przekładu”. Grupa włoskolubnych zapaleńców spotyka się, by wspólnie czytać, poznawać i tłumaczyć włoską literaturę, a przyświeca im misja przybliżania polskim czytelnikom literatury, która jeszcze nie znalazła się w kanonie, nie można jej znaleźć w polskich księgarniach i bibliotekach. Poezja profesora Bertoniego z tomu „L’isola dei topi” zagrała w duszy członkom koła i postanowili zmierzyć się z jej tłumaczeniem. Praca nad tekstami współczesnych twórców daje możliwość sprawdzania swych translatorskich intuicji u źródła, czyli u autorów tłumaczonych dzieł. Tak było i tym razem, profesor Bertoni pozostawał do dyspozycji studentów, przyjechał też na uroczyste spotkanie, podczas którego przetłumaczony tom poezji objawił się polskim czytelnikom.
Przedstawiamy kilka spośród ponad trzydziestu wierszy Alberta Bertoniego w przekładzie młodych tłumaczy z Uniwersytetu Warszawskiego. Koło naukowe „Poièin. W kręgu włoskojęzycznej literatury współczesnej i przekładu” działa pod opieką dr Patrycji Polanowskiej, a wiersze do tomu „Wyspa myszy” tłumaczyli: Hanna Bondarenko, Anna Gajewska, Julia Gołębiowska, Michał Kopyt, Ewa Krężlewicz, Bartłomiej Krupa, Michalina Labus, Zuzanna Mażewska, Paweł Piestrzeniewicz oraz Martyna Wronowska.
Magdalena Giedrojć
